استانداردهای کاغذ در ایران معمولاً بر اساس استانداردهای بین‌المللی مانند *ISO* و استانداردهای رایج در صنعت چاپ و بسته‌بندی تعیین می‌شوند. پرکاربردترین دسته‌بندی‌ها شامل اندازه‌ها، گرماژ، و نوع کاغذ می‌شود.
*۱. استاندارد اندازه‌ها (بر اساس سری A و B):*
استانداردهای اندازه کاغذ در ایران بیشتر بر اساس سیستم *ISO 216*، به ویژه سری A، تعریف می‌شود. ابعاد رایج عبارت‌اند از:
– *A0*: 841 × 1189 میلی‌متر
– *A1*: 594 × 841 میلی‌متر
– *A2*: 420 × 594 میلی‌متر
– *A3*: 297 × 420 میلی‌متر
– *A4*: 210 × 297 میلی‌متر (پرکاربردترین اندازه برای اسناد و چاپ‌های خانگی)
– *A5*: 148 × 210 میلی‌متر
سری *B* (B0, B1, B2 و غیره) نیز در موارد خاص مانند پوسترها و جلدهای کتاب استفاده می‌شود.
—
*۲. گرماژ کاغذ (Weight):*
گرماژ کاغذ به وزن یک متر مربع کاغذ (بر حسب گرم) اشاره دارد و یکی از معیارهای مهم انتخاب کاغذ برای کاربردهای مختلف است. رایج‌ترین گرماژهای مورد استفاده در ایران عبارت‌اند از:
– *70 گرم*: کاغذهای تحریر معمولی (برای چاپ اسناد و دفاتر)
– *80 گرم*: کاغذ تحریر باکیفیت بالاتر (پرینترها)
– *90 تا 120 گرم*: کاغذهای مناسب برای بروشور و گزارش‌ها
– *150 تا 250 گرم*: برای پوسترها، جلدهای نازک و بروشورهای حرفه‌ای
– *300 گرم و بالاتر*: مقواهای ضخیم (برای کارت ویزیت، جلد کتاب و بسته‌بندی)
—
*۳. انواع کاغذ:*
*الف. کاغذ تحریر:*
برای استفاده روزمره و چاپ متنی (مانند کتاب‌ها و دفترها).
*ب. کاغذ گلاسه:*
برای چاپ‌های باکیفیت بالا مانند کاتالوگ، بروشور، پوستر و مجلات.
*پ. کاغذ کرافت:*
برای بسته‌بندی و مواردی که نیاز به مقاومت بالاست.
*ت. مقوا:*
برای بسته‌بندی، کارت ویزیت و جلد کتاب استفاده می‌شود.
*ث. کاغذ پشت‌چسب‌دار:*
برای چاپ برچسب‌ها و لیبل‌ها.
—
*۴. سایر استانداردها و ویژگی‌ها:*
– *ضخامت کاغذ:* به طور مستقیم با گرماژ مرتبط است اما نوع فیبر و فرآیند تولید نیز تأثیرگذار است.
– *روکش کاغذ:* (مات یا براق) برای چاپ‌های گرافیکی باکیفیت استفاده می‌شود.
– *دوام و مقاومت:* برخی کاغذها برای کاربردهای خاص مانند آرشیو یا بسته‌بندی به صورت ضدآب، مقاوم در برابر پارگی یا با خاصیت بازیافت‌پذیری تولید می‌شوند.
برای چاپ *سربرگ‌ها* معمولاً از کاغذهای با کیفیت متوسط تا بالا استفاده می‌شود، زیرا سربرگ‌ها به عنوان بخشی از هویت سازمانی نقش مهمی در حرفه‌ای نشان دادن برند دارند. در زیر به رایج‌ترین کاغذهای مورد استفاده اشاره شده است:
—
*۱. کاغذ تحریر (Writing Paper):*
*رایج‌ترین نوع کاغذ برای چاپ سربرگ‌ها*، به دلیل قابلیت چاپ‌پذیری و قیمت مناسب.
– *گرماژ:* معمولاً *80 گرم* یا *100 گرم* (در برخی موارد 120 گرم برای کیفیت بالاتر).
– *ویژگی‌ها:*
– امکان نوشتن روی آن با خودکار، مداد یا پرینتر.
– سطح مات و بدون انعکاس نور.
– مناسب برای چاپ دیجیتال و افست.
—
*۲. کاغذ گلاسه مات (Matte Coated Paper):*
این کاغذ کمتر برای سربرگ استفاده می‌شود اما در موارد خاص (مانند سربرگ‌های لوکس یا طراحی‌های خاص) ممکن است به کار رود.
– *گرماژ:* 100 تا 120 گرم.
– *ویژگی‌ها:*
– سطح صاف و کیفیت چاپ بالا.
– ظاهر حرفه‌ای‌تر نسبت به کاغذ تحریر.
– امکان نوشتن روی آن محدودتر است.
—
*۳. کاغذهای بافت‌دار (Textured Paper):*
برای سربرگ‌های خاص و رسمی (مانند شرکت‌های لوکس یا سازمان‌های مهم) از کاغذهای بافت‌دار مانند *کاغذ کتان* استفاده می‌شود.
– *گرماژ:* معمولاً 100 تا 120 گرم.
– *ویژگی‌ها:*
– بافت ظریف و جذاب.
– حس لمسی لوکس.
– قابلیت چاپ افست یا دیجیتال.
—
*۴. کاغذهای بازیافتی (Recycled Paper):*
برای شرکت‌هایی که بر مسائل زیست‌محیطی تأکید دارند.
– *گرماژ:* 80 تا 100 گرم.
– *ویژگی‌ها:*
– ظاهر طبیعی و کمی ناهماهنگ در رنگ.
– مناسب برای انتقال پیام‌های پایدار و دوستدار محیط‌زیست.
—
*۵. کاغذ رنگی یا تیره (Colored Paper):*
برای طراحی‌های خاص یا ایجاد تمایز.
– *گرماژ:* مشابه تحریر (80 تا 100 گرم).
– *ویژگی‌ها:*
– تنوع رنگی برای مطابقت با هویت سازمانی.
– معمولاً نیاز به استفاده از مرکب یا چاپ سفید دارند.
—
انتخاب نهایی کاغذ به چه چیزی بستگی دارد؟*
1. *نوع شرکت و هویت برند:* شرکت‌های لوکس معمولاً از کاغذهای بافت‌دار استفاده می‌کنند.
2. *بودجه:* کاغذ تحریر اقتصادی‌تر است و برای کاربردهای عمومی مناسب.
3. *نوع چاپ:* برای چاپ دیجیتال یا افست ممکن است نوع کاغذ متفاوت باشد.
4. *نیاز به نوشتن:* اگر نیاز به نوشتن یا چاپ بعدی روی سربرگ وجود دارد، کاغذ مات (تحریر) ارجح است.